Συσκευασίες τροφίμων

Σήμερα, ένας από τους σημαντικότερους τομείς εφαρμογής των νανοϋλικών στον τομέα των τροφίμων είναι η ανάπτυξη συσκευασιών για τα τρόφιμα. Εκτός του ότι παρέχουν ελαφρύτερα και ανθεκτικότερα υλικά όπως πλαστικούς περιέκτες και φιάλες, τα νανοϋλικά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να αποφεύγεται η αλλοίωση των τροφίμων.
 

Χρήση νανοϋλικών για τη διατήρηση των τροφίμων και την προστασία τους από τα βακτήρια

Τα υλικά συσκευασίας τροφίμων κατασκευάζονται συνήθως από πλαστικές ύλες. Το κύριο μειονέκτημά τους είναι η αδυναμία να αποτρέψουν τη διείσδυση αερίων στα τρόφιμα, όπως το οξυγόνο και άλλα μικρά μόρια. Η προσθήκη νανοϋλικών όπως οι νανοάργιλοι, το νιτρίδιο τιτανίου ή το διοξείδιο του τιτανίου μπορεί να ενισχύσει τις ιδιότητες ενός υλικού, καθιστώντας το, για παράδειγμα, ελαφρύτερο και ισχυρότερο. Επιπλέον, τα νανοϋλικά μπορούν να εμποδίσουν την υποβάθμιση των τροφίμων που οφείλεται στη διείσδυση αερίων και φωτός στη συσκευασία. Επίσης, μπορούν να έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες, γεγονός που συμβάλλει στο να διατηρούνται τα τρόφιμα φρέσκα και ασφαλή από επιβλαβή βακτήρια για μεγάλες χρονικές περιόδους αποθήκευσης.
 

Καινοτομία στη δημιουργία υλικών βελτιωμένης βιωσιμότητας για τον κλάδο συσκευασίας τροφίμων

Η κυτταρίνη είναι ένα από τα πλέον άφθονα υλικά στη φύση, το οποίο μπορεί να εξαχθεί από τα φυτά και τα δένδρα. Οι ερευνητές έχουν αναπτύξει βιοαποδομήσιμες συνθετικές μεμβράνες από νανοσωματίδια κυτταρίνης. Η έρευνα υποδεικνύει ότι τα εν λόγω υμένια βιολογικής προέλευσης μπορούν να εμποδίσουν την είσοδο του νερού στη συσκευασία, να προστατεύσουν τα νωπά τρόφιμα από τα επιβλαβή βακτήρια και, δυνητικά, να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής. Αυτό σημαίνει ότι τα βιοϋμένια θα μπορούσαν να έχουν εφαρμογές στον κλάδο συσκευασίας τροφίμων για τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων και των τροφιμογενών νόσων, παρ’ όλο που η δυνητική τοξικότητά τους δεν έχει ακόμη μελετηθεί πλήρως.

Οι ερευνητές αναπτύσσουν επίσης «έξυπνες» συσκευασίες που χρησιμοποιούν νανομεγέθεις αισθητήρες για την παρακολούθηση της κατάστασης του τροφίμου. Έχει αναπτυχθεί μια μεγάλη ποικιλία ανιχνευτών με βάση τα νανοσωματίδια για τον εντοπισμό ουσιών που επιμολύνουν τα τρόφιμα. Όταν μια ουσία επιμολυντής έρχεται σε επαφή με τα νανοσωματίδια, λαμβάνει χώρα αντίδραση μεταξύ του νανοϋλικού και του επιμολυντή η οποία παρέχει μια οπτική ένδειξη που υποδεικνύει αλλοίωση του τροφίμου. Οι εν λόγω νανοαισθητήρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους προμηθευτές για να υποδεικνύουν την κατάσταση των τροφίμων στους καταναλωτές.
 

Μετανάστευση νανοϋλικών στα τρόφιμα

Ο κίνδυνος που ενέχει για τους καταναλωτές η χρήση της νανοτεχνολογίας στις συσκευασίες των τροφίμων συνδέεται με τη δυνητική μετανάστευση των νανοϋλικών στα τρόφιμα. Επί του παρόντος, παρότι τα στοιχεία σχετικά με τη μετανάστευση είναι πολύ περιορισμένα, τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα δεδομένα καταδεικνύουν πολύ χαμηλά επίπεδα μετανάστευσης. Αν και πολλές εφαρμογές της νανοτεχνολογίας αποτελούν ακόμη αντικείμενο έρευνας, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή έχουν ήδη χορηγήσει άδεια διάθεσης ορισμένων εξ αυτών στην αγορά, όπως το νιτρίδιο του τιτανίου στις φιάλες πολυ(αιθυλενοτερεφθαλικού) πολυμερούς (PET). Προτού χορηγηθεί άδεια για τη διάθεσή τους στην αγορά, τα νανοϋλικά που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες τροφίμων στην Ευρώπη πρέπει να αξιολογούνται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Το νανομέγεθες νιτρίδιο του τιτανίου συγκαταλέγεται μεταξύ των λίγων εγκεκριμένων νανοϋλικών και χρησιμοποιείται ως πρόσθετο σε πλαστικές φιάλες.