Φάρμακο
Η νανοϊατρική είναι η εφαρμογή της νανοτεχνολογίας στη θεραπεία και τη διάγνωση ασθενειών. Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν τα νανοφάρμακα, ποια είναι τα οφέλη που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτά και πού μας οδηγούν οι εξελίξεις στην νανοϊατρική;
Τα φάρμακα αναπτύσσονται και διατίθενται στο εμπόριο με σκοπό την πρόληψη, τη θεραπεία ή την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων μιας ασθένειας ή μιας παθολογικής κατάστασης. Περιέχουν μια δραστική ουσία που θεραπεύει την ασθένεια ή βελτιώνει τα συμπτώματά της, καθώς και αδρανή συστατικά, γνωστά ως έκδοχα, τα οποία βοηθούν στη διαμόρφωση της επιθυμητής υφής, την επίτευξη σταθερότητας ή χρησιμεύουν ως μέσο μεταφοράς του φαρμάκου. Ως παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε το δισκίο ιβουπροφαίνης, ενός κοινού αναλγητικού: η ιβουπροφαίνη είναι η δραστική ουσία που αναστέλλει τη δράση ενός ενζύμου το οποίο συμμετέχει στη σύνθεση μορίων που προκαλούν πόνο και πυρετό σε περίπτωση φλεγμονής, ενώ για την παρασκευή του δισκίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν αδρανή συστατικά όπως το άμυλο, η λακτόζη ή το διοξείδιο του πυριτίου.
Ποια η διαφορά μεταξύ νανοφαρμάκων και παραδοσιακών φαρμάκων;
Τα νανοφάρμακα είναι μοριακά συστήματα αποτελούμενα από διάφορα συστατικά, δηλ. τη δραστική ουσία και ένα ή περισσότερα έκδοχα ή άλλα υλικά, τα οποία έχουν υποβληθεί σε τεχνική επεξεργασία σε επίπεδο νανοκλίμακας με σκοπό τη βελτιστοποίηση διαφόρων λειτουργιών. Η νανοτεχνολογία εφαρμόζεται μέχρι σήμερα κυρίως για τη βελτίωση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων της δραστικής ουσίας. Για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της διαλυτότητας της ουσίας αλλά και για να επιτρέψει τη διέλευση της ουσίας μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος προκειμένου να παραμένει στο αίμα για επαρκές χρονικό διάστημα ώστε να επιτελέσει τη λειτουργία της. Η υδατοδιαλυτότητα μεγάλου αριθμού υποψήφιων φαρμάκων που συντίθενται κάθε χρόνο από τις φαρμακευτικές εταιρείες είναι ανεπαρκής. Για τη διάλυση ενός δυσδιάλυτου φαρμάκου στο στομάχι απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα φαρμακολογικά αποτελέσματα όταν χορηγείται από το στόμα. Η νανοτεχνολογία δίνει μια λύση και στο συγκεκριμένο είδος προβλημάτων.
Η νανοτεχνολογία μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο ελευθέρωσης της δραστικής ουσίας των φαρμάκων ώστε να επιδρούν ειδικά σε εκείνα τα κύτταρα ή τα όργανα που τη χρειάζονται. Τα νανοϋλικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φορείς δραστικών ουσιών, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά λόγω της υψηλής τοξικότητάς τους όπως, για παράδειγμα, ορισμένα αντικαρκινικά φάρμακα, στοχοθετώντας την ελευθέρωσή τους σε συγκεκριμένα μόνο σημεία του οργανισμού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο παρέχεται η δυνατότητα ανάπτυξης λιγότερο τοξικών και πιο δραστικών φαρμάκων.
Τα νανοφάρμακα υποβάλλονται στις ίδιες σχολαστικές διαδικασίες αξιολόγησης και χορήγησης άδειας όπως οποιοδήποτε άλλο φαρμακευτικό προϊόν στην ΕΕ. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) παρέχει συμβουλές σχετικά με τη διαδικασία χορήγησης άδειας και καθοδήγηση στον τομέα της νανοτεχνολογίας όσον αφορά την ανάπτυξη φαρμάκων.
More on the EUON