Toekomst van nanogeneesmiddelen

Nanogeneesmiddelen worden in toenemende mate door wetenschappers onderzocht voor verschillende geneeskundige toepassingen. Het gaat hierbij om efficiëntere geneesmiddelafgifte en -targeting, en gepersonaliseerde nanogeneeskunde, waarbij een geneesmiddel aan een patiënt wordt toegediend op basis van zijn/haar genetische profiel.
 

Opkomende nanomaterialen

Opkomende nanomaterialen zoals blokcopolymeermicellen, polymeren, koolstofnanobuisjes, kwantumstippen en dendrimeren zijn ontworpen voor efficiëntere afgifte of gerichte toediening van geneesmiddelen.

Koolstofnanobuisjes zijn hexagonaal gebonden koolstofatomen die samen de vorm van een holle buis aannemen. Ze worden onderzocht voor toepassingen bij therapie, met name bij de behandeling van kanker, maar ook voor de ontwikkeling van nieuwe diagnostische middelen en nanosensoren. Koolstofnanobuisjes kunnen worden gebruikt voor gerichte geneesmiddelafgifte.

Kwantumstippen zijn halfgeleidernanokristallen die zijn samengesteld uit een anorganische kern omgeven door een metalen schil. Ze kunnen worden gebruikt als geneesmiddeldragers of als fluorescerende labels voor andere geneesmiddeldragers zoals liposomen. Ze kunnen helpen om moleculaire beeldvorming voor diagnostiek te combineren met therapie, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van therapeutische strategieën voor kanker.

Voor zowel koolstofnanobuisjes als kwantumstippen is toxiciteit een belangrijk aandachtspunt, en onderzoekers kijken hoe deze materialen minder toxisch kunnen worden gemaakt voordat ze voor medische toepassingen worden ingezet.

Dendrimeren zijn moleculen met een regelmatige en sterk vertakte, boomachtige structuur. Ze hebben een diameter van 1 tot 10 nanometer en een hydrofobe inwendige holte die kan worden gevuld met hydrofobe moleculen, bijvoorbeeld geneesmiddelen tegen kanker. In vergelijking met andere geneesmiddeldragers zoals liposomen zijn dendrimeren mechanisch stabieler, maar kunnen ze kleinere hoeveelheden van het geneesmiddel dragen.
 

Theranostiek en gepersonaliseerde nanogeneeskunde

Gepersonaliseerde geneeskunde duidt op een therapeutische benadering die is afgestemd op de individuele kenmerken van een patiënt door het gebruik van technieken zoals moleculaire profilering. In de toekomst kunnen we geïndividualiseerde therapeutische behandelingen krijgen die op nanotechnologie gebaseerd zijn. Nieuw ontwikkelde nanogeneesmiddelen zijn onder meer meercomponentensystemen die theranostica worden genoemd en die bijvoorbeeld zowel therapeutische als diagnostische moleculen kunnen bevatten. Het resulterende nanosysteem kan dienen voor diagnose, geneesmiddelafgifte en controle van de effecten van het geneesmiddel. Door de ontwikkeling van dergelijke systemen kunnen we dichter bij het doel van geïndividualiseerde therapieën voor verschillende ziekten komen.

De reden dat steeds meer onderzoek in de richting van gepersonaliseerde nanogeneeskunde wordt gedaan, is dat ziekten zoals kanker uiterst heterogeen zijn en de bestaande behandelingen alleen effectief zijn voor bepaalde patiënten en in een bepaald stadium van de ziekte. Door toediening van een theranostisch middel aan een patiënt is eventueel te controleren hoe goed de patiënt op het nanogeneesmiddel reageert, want de beeldvormingsmoleculen maken de realtime-visualisatie van het effect van het geneesmiddel mogelijk. Hierdoor kunnen tijdens de follow-up geneesmiddeldoserings- en behandelingsprotocollen worden geoptimaliseerd en geïndividualiseerd.