Het gebruik van nanomaterialen op het werk

Nanomaterialen worden door veel Europese industrieën geproduceerd en gebruikt, onder andere bij de vervaardiging van chemische stoffen. De productie en het gebruik van deze materialen vallen zowel onder EU-brede regelgeving als onder nationale wetgeving. Werkgevers dienen erop toe te zien dat werknemers beschikken over zowel de kennis als de uitrusting om deze materialen op een veilige manier te gebruiken.  

Aangezien nanotechnologie wordt gebruikt voor de productie van een breed scala van producten en oplossingen, kunnen veel werknemers op hun werk aan nanomaterialen worden blootgesteld. Nanomaterialen worden vaak geproduceerd in gesloten systemen, maar blootstelling kan ook plaatsvinden tijdens onderhoudswerkzaamheden of tijdens het hanteren van eindproducten.

Nanomaterialen worden ook gebruikt door ‘downstream-industrieën’ zoals de automobielsector en bij de vervaardiging van cosmetica, elektronica, geneesmiddelen, medische technologie en textiel. Wanneer nanomaterialen bijvoorbeeld worden gebruikt als kleurstoffen in een industriële spuittoepassing, kan blootstelling niet worden uitgesloten. Voor dergelijk gebruik kan daarom een aanbeveling gelden om te ventileren of om persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen te dragen. Omdat dit echter ontoereikend kan zijn om veilig gebruik te waarborgen, zijn er ook wettelijke voorschriften op grond waarvan werknemers passende opleiding moeten krijgen om hun werk op een veilige manier uit te kunnen voeren.

Wanneer er nanomaterialen op het werk worden gebruikt, betekent dit niet dat er een risico is of dat het risico niet kan worden beheerst.

Risico is de uitkomst van gevaar x blootstelling. De gevaarlijke eigenschappen van een nanomateriaal worden bepaald door zijn chemische samenstelling en fysische eigenschappen, zoals grootte, vorm en kristalstructuur, en door zijn (eco)toxicologische effecten.

Momenteel bestaat het vermoeden dat sommige typen nanomaterialen, zoals lange stijve vezels die in de longen achterblijven, fibrose en/of ontstekingen kunnen veroorzaken. Een gezonde huid lijkt daarentegen relatief resistent, ook voor deeltjes van nanogrootte. Als nanomaterialen in het lichaam aanwezig kunnen blijven, vergroot dat hun potentieel om schade te veroorzaken.