Nanomateriały w filtrach przeciwsłonecznych
Działanie kremów z filtrem
Aby uniknąć poparzenia słonecznego, stosuje się kremy z filtrem chroniące skórę przed promieniowaniem UV (w zakresie UVB i UVA). Filtry w tych produktach działają na dwa sposoby. W niektórych przypadkach stosuje się filtry mineralne zawierające nanopostacie substancji chemicznych, na przykład dwutlenku tytanu (TiO2) i tlenku cynku (ZnO), które odbijają promieniowanie UV od skóry. Filtry mineralne są skuteczne bezpośrednio po zastosowaniu. Filtry chemiczne zawierają substancje takie jak oksybenzon. Należy je zastosować przed ekspozycją na słońce, ponieważ chronią przed poparzeniem, pochłaniając promieniowanie UV.
Stężenie filtrów UV w kremach z filtrem zależy od pożądanego wskaźnika ochrony przeciwsłonecznej (SPF). Stężenie jest kontrolowane i nie powinno przekraczać 25% składu wyrobu gotowego w przypadku filtrów mineralnych i 10% w przypadku filtrów chemicznych.
Dlaczego w kremach z filtrem stosuje się nanomateriały?
Mineralne filtry UV zawierają nanocząstki i zapewniają dłuższą ochronę, ponieważ są trwalsze od filtrów chemicznych. Uważa się, że najskuteczniejszą ochronę zapewnia ZnO. Kremy z filtrem zawierające nanocząstki ZnO i TiO2 nie muszą być białe, podobnie jak kremy z filtrami chemicznymi.
Czy stosowanie kremów z filtrem zawierających nanocząstki jest bezpieczne?
Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (SCCS) wyraził wątpliwości co do bezpieczeństwa produktów z filtrem w aerozolu zawierających TiO2, ponieważ podejrzewa się rakotwórczość w przypadku wdychania.
Dla ochrony konsumentów każdy produkt zawierający TiO2 powyżej określonej granicy musi zawierać na etykiecie następujące ostrzeżenie: „Uwaga! W przypadku rozpylania mogą się tworzyć niebezpieczne respirabilne kropelki. Nie wdychać rozpylonej cieczy lub mgły”.
Kremy z filtrem a środowisko
Mimo że dane dotyczące wpływu na środowisko są ograniczone, filtrom chemicznym takim jak oksybenzon przypisuje się blaknięcie koralowców i stwierdzono zakłócanie przez nie układu endokrynnego. Dlatego dla ostrożności na przykład na Hawajach ogranicza się ich stosowanie.
Dla filtrów mineralnych dostępnych jest niewiele badań. W warunkach laboratoryjnych trudno jest odtworzyć w sposób rzetelny warunki wraz z wszystkimi zmiennymi środowiska, składnikami kremów z filtrem i ich oddziaływaniami.
Na potencjalne zagrożenie wywoływane przez produkty mogą mieć także wpływ zmienność wielkości cząstek, kształt lub powłoka na powierzchni. Mimo że cynk jest niezbędnym mikroelementem, w wysokich dawkach może być toksyczny, szczególnie dla organizmów wodnych.
Zarówno tlenek, jak i chlorek cynku podlegają klasyfikacji zharmonizowanej, co oznacza, że są toksyczne dla organizmów wodnych w stężeniu poniżej 10 mg/l. Dla dwutlenku tytanu nie wprowadzono dotąd klasyfikacji zharmonizowanej, dotyczącej jego wpływu na środowisko.