Toksyczność

Niektóre chemikalia mogą być szkodliwe dla zdrowia. Zazwyczaj im dłużej dany środek chemiczny jest dostępny w sprzedaży i im szerzej jest stosowany, tym więcej wiemy o jego toksyczności. W przypadku nanomateriałów jednak nie zawsze tak jest, ponieważ ich użycie w społeczeństwie szybko się zwiększa. Istotne jest prowadzenie badań nanomateriałów, aby stwierdzić, czy są bezpieczne, a jeśli nie, aby określić sposoby ochrony zdrowia.

Badanie toksyczności środka chemicznego następuje przy użyciu zatwierdzonych protokołów badawczych. W przypadku nanomateriałów celem tych badań jest głównie ocena:

działania ostrego: polega ono na podrażnieniu skóry lub działaniu żrącym, podrażnieniu oczu, nosa lub gardła. Działania takie często bada się, nakładając analizowany materiał na odtworzone tkanki ludzkie lub na zwierzęta. Niektóre nanomateriały mogą wywoływać bardziej szkodliwe skutki po połknięciu, podczas wdychania lub narażania przez skórę. Działania zagrażające życiu bada się głównie na zwierzętach, jednak badania hodowli komórkowych także mogą wskazywać na wysoką toksyczność.
działania alergicznego: badania działania uczulającego pozwalają sprawdzić, czy nanomateriał może wywoływać reakcje alergiczne, na przykład w kontakcie ze skórą. Niektóre spośród działań można już badać metodami bez użycia zwierząt. Nanomateriały mogą wywoływać uczulanie dróg oddechowych, na przykład astmę. Obecnie nie są dostępne zatwierdzone przepisami metody badań na zwierzętach do oceny uczulania dróg oddechowych. Aby potwierdzić, że środek chemiczny wywołuje takie działanie, wykorzystuje się dane uzyskane u ludzi, u których wystąpiły dane objawy.
działania na narządy docelowe: są to działania, które mogą mieć wpływ na czynność określonego narządu lub wywoływać zmiany strukturalne tkanki narządu, a w najgorszym przypadku — raka. Działania te mogą ponadto być miejscowe, na przykład działanie na płuca po wdychaniu nanomateriału. Aby wystąpiły najbardziej szkodliwe działania, zazwyczaj konieczne jest wielokrotne narażanie przez wiele tygodni lub miesięcy. Działanie na narządy docelowe bada się głównie na szczurach.
działania mutagennego: mutacje to zmiany materiału genetycznego w komórkach lub organizmach. Ocenę potencjału mutagennego nanomateriału prowadzi się często w hodowlach komórek. Nanomateriał wywołujący działanie mutagenne w wielu wypadkach może także być przyczyną raka.
działania na rozrodczość: działania na rozrodczość obejmują zmiany płodności lub zakłócenie rozwoju płodu. W przypadku kobiet może to oznaczać trudności z zajściem w ciążę, a u mężczyzn — zmiany w obrębie plemników. Badania dotyczące toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej nadal prowadzi się na zwierzętach, a niekiedy na więcej niż jednym pokoleniu.

W UE wymagana jest ocena niebezpiecznych właściwości nanomateriałów, ponadto należy zapewnić bezpieczeństwo ich stosowania.

W przypadku materiałów niebezpiecznych dla ochrony zdrowia można podjąć szereg działań o charakterze prawnym. Na przykład konieczna może być zharmonizowana klasyfikacja zagrożenia obejmująca całe terytorium UE. Na etykietach produktów zawierających takie materiały należy ponadto podać informacje dotyczące zagrożenia.